Thánh Lễ Ngày Năm Thánh dành cho Người nghèo

Bài giảng của Đức Thánh Cha

Anh chị em thân mến,

Những Chúa Nhật cuối của năm phụng vụ mời gọi chúng ta nhìn vào lịch sử trong những kết cục sau cùng của nó. Trong bài đọc thứ nhất, ngôn sứ Malakhi thấy trước việc “Ngày của Chúa” đến là bước vào một thời đại mới. Ngày ấy được mô tả như thời của Thiên Chúa: mặt trời công chính sẽ mọc lên, nơi những hy vọng của người nghèo và người khiêm nhường sẽ nhận được câu trả lời sau cùng và dứt khoát từ Chúa; còn công việc của kẻ ác và bất công của họ – đặc biệt là những bất công gây ra cho người yếu đuối và nghèo hèn – sẽ bị nhổ tận gốc và thiêu rụi như rơm rạ.

Mặt trời công chính ấy, như chúng ta biết, chính là Đức Giêsu. Ngày của Chúa không chỉ là ngày sau hết của lịch sử, nhưng là Nước Trời đến gần mỗi con người nơi Con Thiên Chúa đang đến. Trong Tin Mừng, qua ngôn ngữ khải huyền phổ biến thời bấy giờ, Đức Giêsu loan báo và khai mở Nước ấy: chính Người là quyền năng Thiên Chúa đang hiện diện và mở lối ngay giữa những biến cố đầy kịch tính của lịch sử. Vì thế, các biến cố đó không phải làm cho môn đệ sợ hãi, nhưng khiến họ kiên trì hơn trong việc làm chứng, và ý thức rằng lời hứa của Chúa Giêsu luôn sống động và trung tín: “Dù một sợi tóc trên đầu anh em cũng không bị mất đâu” (Lc 21,18).

Anh chị em thân mến, đó là niềm hy vọng mà chúng ta neo chặt vào, ngay cả giữa những biến cố không mấy vui tươi của cuộc đời. Ngay hôm nay, “Giáo Hội tiếp tục cuộc lữ hành giữa những bách hại của thế gian và những an ủi của Thiên Chúa, loan báo cái chết của Chúa cho tới khi Người lại đến” (Lumen gentium, 8). Và ngay tại những chỗ mà mọi hy vọng nhân loại dường như cạn kiệt, thì sự chắc chắn duy nhất – vững bền hơn trời đất – lại càng thêm mạnh mẽ: rằng Chúa sẽ chẳng để mất một sợi tóc nào trên đầu chúng ta.

Trong bách hại, đau khổ, mệt mỏi và áp bức của đời sống và xã hội, Thiên Chúa không bỏ rơi chúng ta. Người tỏ mình là Đấng đứng về phía chúng ta. Toàn bộ Kinh Thánh được dệt bằng sợi chỉ đỏ cho thấy một Thiên Chúa luôn đứng về phía kẻ bé nhỏ, phía người mồ côi, người ngoại kiều và người goá bụa (x. Đnl 10,17-19). Và nơi Đức Giêsu, Con của Người, sự gần gũi của Thiên Chúa đạt tới tột đỉnh của tình yêu: bởi thế sự hiện diện và lời của Đức Kitô trở thành niềm vui và là năm hồng ân cho người nghèo, vì Người đã đến để loan báo Tin Mừng cho người nghèo và công bố một năm hồng ân của Chúa (x. Lc 4,18-19).

Hôm nay, chúng ta được thông phần cách đặc biệt vào năm hồng ân ấy khi cử hành Ngày Thế Giới Người Nghèo – chính là Năm Thánh của người nghèo. Toàn thể Giáo Hội hân hoan vui mừng, và trước hết, tôi muốn mạnh mẽ gửi đến anh chị em lời không thể huỷ bỏ của chính Chúa Giêsu: “Dilexi te – Ta đã yêu con” (Kh 3,9). Đúng vậy, trước sự bé nhỏ và nghèo hèn của chúng ta, Thiên Chúa nhìn chúng ta bằng ánh mắt mà không ai khác có thể có, và Người yêu chúng ta bằng tình yêu vĩnh cửu. Và Giáo Hội, hôm nay – có lẽ nhất là trong thời đại còn bị thương tích bởi bao nghèo đói cũ và mới – muốn trở nên “người mẹ của người nghèo, nơi của đón tiếp và công lý” (Tông huấn Dilexi te, 39).

Biết bao nghèo đói đang đè nặng thế giới! Trước hết là nghèo đói vật chất, nhưng còn biết bao tình trạng nghèo luân lý và tinh thần, thường chạm tới người trẻ nhiều nhất. Và bi kịch băng ngang qua mọi hình thức nghèo ấy chính là sự cô đơn. Điều này thách thức chúng ta nhìn nghèo đói cách toàn diện: đáp ứng những nhu cầu cấp bách là cần thiết, nhưng hơn hết chúng ta phải xây dựng một văn hóa quan tâm, phá vỡ bức tường cô đơn. Vì thế, chúng ta muốn chú ý đến tha nhân, đến từng người, ngay nơi mình sống và làm việc, trong gia đình, trường học, cộng đồng, trong thế giới kỹ thuật số, và cả nơi những vùng ngoại biên, để trở nên chứng nhân của sự dịu dàng của Thiên Chúa.

Ngày nay, các cảnh tượng chiến tranh – đáng tiếc là hiện diện ở nhiều vùng trên thế giới – dường như củng cố cảm giác bất lực nơi chúng ta. Nhưng sự toàn cầu hoá của bất lực xuất phát từ một lời nói dối: rằng lịch sử vẫn luôn như thế và không thể thay đổi. Trái lại, Tin Mừng cho biết: chính trong những biến động của lịch sử, Chúa đến để cứu chúng ta. Và chúng ta, cộng đoàn Kitô hữu, phải là dấu chỉ sống động của ơn cứu độ ấy ở giữa người nghèo.

Nghèo đói đặt ra vấn đề cho Kitô hữu nhưng cũng cho tất cả những ai có trách nhiệm trong xã hội. Vì thế tôi kêu gọi các nguyên thủ quốc gia và những người lãnh đạo các dân tộc biết lắng nghe tiếng kêu của người nghèo. Sẽ không thể có hòa bình nếu không có công lý, và người nghèo nhắc nhớ điều đó bằng muôn vàn cách: qua hành trình di cư của họ, hoặc qua những tiếng kêu bị bóp nghẹt bởi huyền thoại của sự thịnh vượng và tiến bộ mà không dành cho tất cả mọi người, và thậm chí còn bỏ rơi nhiều người khác lại phía sau.

Đối với những ai đang phục vụ bác ái – biết bao thiện nguyện viên và những người đang làm việc để giảm bớt đau khổ cho người nghèo – tôi bày tỏ lòng biết ơn. Đồng thời, tôi khích lệ anh chị em trở thành lương tâm phê bình trong xã hội. Anh chị em biết rõ vấn đề của người nghèo chạm đến cốt lõi đức tin chúng ta, rằng họ chính là da thịt của Đức Kitô, chứ không chỉ là một hạng mục xã hội (x. Dilexi te, 110). Vì thế, “Giáo Hội như người mẹ, đồng hành với những ai đang bước đi. Nơi thế gian thấy đe doạ, Giáo Hội thấy con cái; nơi người ta xây tường, Giáo Hội xây những cây cầu” (sđd, 75).

Chúng ta hãy cùng dấn thân. Như Thánh Phaolô viết cho tín hữu Thessalonica (x. 2 Tx 3,6-13), trong lúc chờ Chúa trở lại trong vinh quang, chúng ta không được sống thu mình hay trong một chủ nghĩa đạo đức khép kín dẫn đến thờ ơ với tha nhân và với lịch sử. Trái lại, tìm kiếm Nước Thiên Chúa đòi hỏi ước muốn biến đổi đời sống chung thành không gian của tình huynh đệ và phẩm giá cho mọi người, không loại trừ ai. Luôn có nguy cơ chúng ta sống như những khách lữ hành sao lãng, chẳng quan tâm mục đích cuối cùng, cũng chẳng để ý đến những người đang cùng đi trên hành trình.

Trong Năm Thánh của người nghèo này, chúng ta hãy để mình được linh hứng bởi chứng tá của các Thánh – những người đã phục vụ Đức Kitô nơi người nghèo khổ và bước theo Người trong đường lối bé nhỏ và từ bỏ. Tôi đặc biệt muốn nhắc lại hình ảnh Thánh Bênêđictô Giuse Labre, người mà cuộc đời “kẻ hành khất của Thiên Chúa” của ngài khiến ngài trở thành vị thánh bảo trợ xứng hợp cho những người vô gia cư nghèo khổ.

Xin Đức Trinh Nữ Maria, Đấng trong kinh Magnificat nhắc chúng ta nhớ những chọn lựa của Thiên Chúa và cất tiếng thay cho những người không có tiếng nói, giúp chúng ta bước vào lôgic mới của Nước Trời, để trong đời sống Kitô hữu của chúng ta luôn hiện diện tình yêu của Thiên Chúa – Đấng đón nhận, tha thứ, băng bó vết thương, an ủi và chữa lành.

Nguồn: